Sinds de schadelijke gevolgen van blootstelling aan asbestvezels gekend zijn en het gebruik van die stof verboden werd, maakt de industriële wereld steeds vaker gebruik van vervangingsvezels. Deze vezels hebben als eigenschap dat ze kunnen breken, maar niet overlangs kunnen splijten zoals asbestvezels. Ze kunnen dus verkorten (in lengte), maar niet smaller worden (diameter blijft gelijk). Toch kan het belangrijk zijn om minerale vezels of synthetische anorganische vezels tijdens renovatie veilig te laten verwijderen.
Minerale vezels of synthetische anorganische vezels
Er bestaan anorganische en organische synthetische vezels. Tot de kunstmatige minerale vezels of synthetische anorganische vezels behoren: glaswol, steenwol, slakkenwol, keramische vezels. Glaswol, steenwol en slakkenwol worden vooral gebruikt in thermisch en akoestisch isolatiemateriaal zoals: brandbeveiliging, akoestische tegels, panelen voor plafonds, in airco- en ventilatiesystemen. Hittebestendige keramische vezels zijn zeer geschikt voor de isolatie van ruimten die blootgesteld worden aan hoge temperaturen. Bijvoorbeeld bij hoogwaardige warmte-isolatie van ovens en leidingen.
De belangrijkste organische synthetische vezels zijn diegene die een industriële toepassing hebben en gebruikt kunnen worden ter vervanging van asbest, meer bepaald acrylonitrilhars, polyvinylalcohol en aramide.
Hoe word je blootgesteld?
Net zoals bij asbest, is één van de belangrijkste bronnen van minerale kunstvezels in de woning de “doe-het-zelf”-wereld. Zo worden in de vrije tijd zonder al te veel voorzorgsmaatregelen vezelhoudende onderdelen bewerkt en verwerkt.
Risicovolle activiteiten met minerale vezels zijn: afbraak, boren, zagen, schuren. Isolatiematerialen zoals glaswol en steenwol bevatten harsen die de vezels samenhouden. Die harsen kunnen formaldehyde of andere vluchtige organische stoffen bevatten. Die kunnen vrijkomen in de woning of het gebouw.
Gevolgen voor de gezondheid?
De schadelijkheid van minerale vezels is afhankelijk van hun afmetingen. Grote vezels (langer dan 30 µm) zullen makkelijker oplossen in slijmvliezen dan kleine vezels (korter dan 10 µm). Bij alle minerale kunstvezels zijn een voorbijgaande irritatie en/of ontsteking van de huid, ogen en luchtwegen beschreven. Sommige vezels kan je niet inademen. In een vochtige ruimte zullen de vezels meer in de lucht zijn opgelost dan bij droge lucht.
Glasfilamenten, glaswol, steenwol en slakkenwol behoren tot groep 3, niet in te delen als kankerverwekkend voor mensen.
Het internationaal agentschap voor onderzoek naar kanker heeft glasvezels en keramische vezels ingedeeld als groep 2B, mogelijk kankerverwekkend voor mensen. De glasvezels worden voornamelijk in vliegtuigbouw gebruikt.
Hoe blootstelling beperken?
Het is belangrijk contact met minerale vezels te vermijden omdat de schadelijke effecten op de gezondheid nog niet volledig gekend zijn. Clevers Asbestsanering BV beschikt over voldoende kennis met betrekking tot het verwijderen van gevaarlijke stoffen/vezels.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) heeft voor de keramische vezels een luchtkwaliteitsrichtlijn afgeleid omdat er een kans bestaat op longtumoren bij inademen van keramische vezels. Wanneer deze norm wordt omgerekend naar het (Nederlandse) maximaal toelaatbaar risico is deze 100.000 vezels per m³ voor levenslange blootstelling.
Voor de andere soorten minerale vezels zijn er in de ogen van de WHO onvoldoende gegevens om een luchtkwaliteitsrichtlijn af te leiden.
Keramische vezels geven een kankerrisico van 1.10-6 bij levenslange blootstelling aan 1 vezel per liter lucht. De Amerikaanse vereniging ter bevordering van de gezondheid van arbeiders (ACGIH) adviseert voor glas-, steenwol- en slakkenwolvezels 1 vezel/cm³, voor keramische vezels 0,2 vezels/cm³.
Bron: Gezondheid&Milieu
