In de meeste gevallen zijn gemeenten bevoegd gezag voor de sloopmelding en verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de voorschriften. Er moet voldoende prioriteit en capaciteit worden gegeven aan deze taken. Als asbest niet volgens de voorschriften wordt verwijderd, is primair de overtreder verantwoordelijk. Als een gecertificeerd bedrijf niet volgens de regels werkt, kan een certificerende instantie het certificaat intrekken. Hieronder staan alle instanties de toezicht kunnen houden op het asbestverwijderingswerk.
Toezichthouden op het asbestverwijderen
De gemeente is belast met de eerstelijnshandhaving van het Bouwbesluit 2012 waarin de regels voor het slopen van asbest uit bouwwerken zijn opgenomen. Binnen de gemeente is de verantwoordelijkheid hiervoor in de regel ondergebracht bij het bouw- en woningtoezicht. De interne organisatie verschilt per gemeente. De gemeente opereert coördinerend naar zowel de handhavingspartners (Inspectie SZW, politie en certificerende instellingen) in de keten, als asbestinventarisatiebureaus en asbestverwijderingsbedrijven. De gemeente past bestuursdwang toe, in de vorm van stillegging van de werkzaamheden, sluiting en verzegeling van het pand(en) en het afdwingen van schoonmaak van de met asbest verontreinigde ruimte(n) en omgeving. Indien noodzakelijk laat de gemeente de schoonmaakwerkzaamheden uitvoeren, doch op kosten van de aangeschrevene(n). Bij de eerstelijnshandhaving van het Bouwbesluit 2012 hebben de werkzaamheden van de gemeente raakvlakken met die van de politie en de Inspectie SZW. Bestuursrechtelijke handhaving. De gemeente vindt voor bestuursrechtelijke handhaving, verantwoordelijkheden en bevoegdheden haar grondslag in Hoofdstuk 5 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht.
De provincie is het bevoegd gezag bij innamestations, de afvalscheidingsstations, tussenopslagen, transportbedrijven, sorteerbedrijven en de stortplaatsen. Ook bij het vervoer van asbest, dat plaatsvindt in de provincie, worden samen met de politie controles uitgevoerd. Bij overtredingen wordt zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk opgetreden. Daarnaast is de Provincie op grond van artikel 2.1 en 3.3 van het Besluit omgevingsrecht (Bor) bevoegd gezag voor bepaalde inrichtingen, genoemd in bijlage I van het Bor. In incidentele gevallen heeft een minister deze rol, bijvoorbeeld EZ voor mijnbouw. Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie)) De Inspectie SZW treed handhavend op, zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk, bij overtredingen van de Arbeidsomstandighedenwet. De Inspectie SZW waarschuwt, deelt boetes uit, en legt werkzaamheden stil bij grote risico’s en maakt in zeer ernstige gevallen in overleg met het Openbaar Ministerie proces-verbaal op. De Inspectie SZW informeert bij het constateren van ernstige risico’s als gevolg van overtreding van de regelgeving, ook de certificerende instelling van het bedrijf.
De politie heeft algemene opsporingsbevoegdheid en kan strafrechtelijk optreden tegen overtredingen van het Asbestverwijderingsbesluit 2005, het Bouwbesluit 2012 en de Wet milieubeheer.
Het Openbaar Ministerie (OM) is belast met de strafrechtelijke vervolging van overtredingen van het Asbestverwijderingsbesluit 2005, Arbeidsomstandighedenwet, Bouwbesluit 2012 en de Wet milieubeheer. De processen-verbaal die zijn opgemaakt door de opsporingsambtenaren van gemeente, Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en politie worden door het OM afgehandeld. Het OM fungeert als aanspreekpunt voor de strafrechtelijke handhaving.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bewaakt en stimuleert de naleving van wet- en regelgeving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport. Behalve op naleving van wet- en regelgeving op het terrein van Infrastructuur en Milieu, ziet ILT ook toe op de naleving van wet- en regelgeving van de ministeries van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (nucleair en straling) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (bouwen en wonen).
De Certificatie-instellingen (CI’s) controleren de certificaathouder van zowel proces- als persoonscertificatie. De controles (audits) vinden zowel op administratief- als uitvoerend niveau plaats. De CI’s leggen bij overtredingen van het certificatieschema in zgn. categorieklassen op, welke kunnen leiden tot intrekking van het certificaat. De certificatie-instellingen zijn door de minister van SZW aangewezen als een Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO). Dat betekent dat de CI’s op grond van de Algemene wet bestuursrecht bestuursrechtelijk dienen te handelen bij overtredingen van wet- en regelgeving.
De Stichting Ascert (Stichting Certificatie Asbest) is een stichting die belast is met het ontwikkelen en het beheer van certificaten op het gebied van proces- en persoonscertificatie van asbest. De Stichting heeft ontwikkeld en beheert de navolgende procescertificaten; 1. Procescertificaat Asbestinventarisatie 2. Procescertificaat Asbestverwijdering.